Ismail Qemali Biografia ......

Ismail Qemali
Kryeministër i pari e Shqipërisë
29 nëntor 1912 – 22 janar 1914
Paraardhësi:	Shpallja e Pavarësisë
Pasardhësi:	Fejzi Bej Alizoti
Ministër i Jashtëm i Shqipërisë
4 dhjetor 1912 – qershor 1913
Paraardhësi:	Shpallja e Pavarësisë
Pasardhësi:	Myfit Libohova
Të dhënat personale
Lindi më:	16 janar 1844
Lindi në:	Vlorë, Vilajeti i JaninësPerandoria Osmane
Vdiq më:	24 janar 1919
Vdiq në:	Peruxhia (Itali)
Kombësia:	Shqiptar
Profesioni:	nëpunës, deputet, diplomat
Feja:	Bektashi

Ismail Qemal Bej Vlora (Vlorë, 16 janar 1844 -Peruxhia, 24 janar 1919) ishte nëpunës iPerandorisë Osmane, veprimtar i çështjes shqiptare, deputet në Mexhlisin Osman, themelues i shtetit shqiptar. Ismail Qemali ishte firmëtari i parë i Deklaratës së Pavarësisë.

JetaRedakto

Ismail Qemali lindi më 16 janar 1844 në Vlorënë një nga familjet e mëdha të Shqipërisë së Jugut, i biri i Mahmud bej Vlorës dhe Hedije hanëm Asllan-Pashali. Pas shtypjes së Kryengritjes kundër Tanzimatit (epopeja eHekalit, Gjolekës - 1847), Mahmud beu, si një ndër udhëheqësit kryesorë të kësaj kryengritje, u arrestua dhe bashkë me të vëllanë Selim pashën u burgosën në Manastir. Familja iu dërgua pas 15 ditëve në Selanik ku ndejtën për tre vjet. Rrugës për në Selanik i vdes e gjyshja. Në Selanik familja e tij gjeti mbështetjen e madhe të konsullit francez Edouard Grasset, i njohur i Mahmud beut qysh kur kishte shërbyer me po atë detyrë nëJaninë. Gjatë qëndrimit në Selanik, Ismailit i vdes vëllai i vogël, Sulejmani, i cili u varros në oborrin e xhamisë Ortaj. Me shkollimin fillor nxuri turqishten.

Pas politikës së re të Portës së Lartë familja e Ismailit që ishte e vendosur në Selanik kthehet në Vlorë. Më 1852 lirohet Mahmud beu, i cili kthehet nga Konja në Vlorë; ndërsa i ungji Selim pasha bashkë me një nga krerët,Çelo Picarin, detyrohen të qëndrojnë nëThesali.

Me vdekjen e të gjyshit nga e ëma në Janinë, Tahir bej Asllan-Pashali, i bashkohet s'ëmës për zinë dhe pak kohë më vonë regjistrohet në gjimnazin «Zosimea» në Janinë më 1855. Kushëriri i parë i të atit, Mustafa pasha ish në atë kohë "Myslimme Kalemi" Mydiri pranë të kushuririt, Ismail pashë Tepelenës që ishte atëkohë Valí i Janinës. Në «Zosimea» Ismail Qemali ishte i vetmi nxënës musliman në atë kohë, kaloi aty greqishten e vjetër, latinishten; mori njohuri në matematikë e fizikë dhe privatisht arabisht e frëngjisht. Pasi i ati kthehet në Janinë me të shtypur revoltën e Epirit, i shpreh dëshirën e ungjmadhit, Ismail pashë Plasës dhe ministrit të Jashtëm Fuad pashës që i biri të shkonte në Stamboll. Sipas regjistrave të «Zosimeas», Ismail Qemali i dha provimet e vitit të fundit më 15 korrik 1859.

Në majin e 1860 ndërmerr udhëtimin që i zgjati dhjetë ditë nga Janina për në Stamboll. Banon në shtëpinë e Guiridli Mustafa pashës, i cili qe i afërt nga lisi i qumështit. Fuad pasha e punësoi në zyrën e përkthimeve të Ministrisë së Jashtme, ndërkohë që vazhdoi dhe studimet për drejtësi. Me një ndryshim të ambasadorit osman në Paris, emërohet atashè pranë ambasadës, por me t'u nisur misioni merr lajmin e vdekjes së të motrës që e shtrëngon të kthehet në Janinë dhe të qendrojë pranë familjes.

Ismail Qemali në moshë të re

Aqif pasha, Guvernator i Përgjithshëm në vitin 1862 e mori ndihmës drejtor të çështjeve politike dhe bëjnë një tur deri kur në shtator në Athinë ndodh grushti i shtetit. Detyrohen për t'u kthyer në Janinë për të marrur masat e duhura që kërkonte kjo ngjarje. Pas Aqif pashës, do t'i shërbente Hysni pashës, Dervish pashës dhe Kaizerli Ahmed pashës deri më 1864. Sipas merakut të së ëmës martohet me një vejushë të re nga Konica, e cila vdiq pas lindjes së vajzës së tyre vitin e parë e jetës së tyre bashkëshortore. Pas disa rrethanash që e shtrënguan të jipte dorëheqjen, vajti në Larisa me ftesë të ungjit të tij Ismail Rahmi pashës, guvernator i përgjithshëm i Thesalisë, i cili e bëri shef të kabinetit të tij.

Mustafa Pasha ia paraqiti në at'kohë (1867) komisarit të lartë për reformat në Bullgari, Mid'hat Pashës. Kur u bë Mid'hat Pasha Sadrazam, e mori me vehte në Stamboll Ismail beun, si sekretar privat. Mori pjesë në komisionin shtetëror për hartimin e kushtetutës turke, e cila u shpall më 1876. Më 1868 ishte kryesekretar i Ministrisë së Punëve të Jashtme të Perandorisë.

Kur ra Mid'hat Pasha dhe u burgos në Taif, kjo ngjarje la një përshtypje shumë dëmprurëse në karrierën e tij. Pas heqjes së kushtetutës nga sulltan Abdyl Hamiti II dhe pas internimit të Mid'hat Pashes me 1877, Ismail Qemali dërgohet si bashkëpunëtor i tij në internim në Kutahja, ku u mbajt deri ne vitin 1884. Pas kthimit nga internimi e deri në vitin 1899, u emërua përsëri disa herë. Megjithatë, sepse ish shumë i çmuar nga qarqet qeveritare, u emërua pas pak kohe Mytesarrif në Afjon Karahisar (Anadoll). Këtu qëndroi mjaft kohë e tregoi zotësi e shpirt përparimtar. U bë Mytesarrif i klasit I në Manisë, Izmid dhe më së fundi Vali në Kastamonu, dhe në Bejrut. Kudo që shkoi fitoi mirëdashjen e të krishterve dhe të pjesës përparimtare të popullit. Por në Stamboll (në qarqet e Pallatit) rëndonte mbi të mosbesimi edhe dyshimi, që rridhnin sigurisht nga kujtimi i marrëdhënieve të tija të ngushta me Mid'hat Pashën. Mbasi u pushua nga Valillëku i Bejrutit u emërua "Shuraj - devlet Azasi" në degën e Tanzimatit. Në Stamboll qeveria dhe pallati vëzhgonin çdo sjellje të tij. Ishte vazhdimisht nën vërejtjen e policisë së fshehtë. Më së fundi vëndosën ta dërgojnë Valí në Tarabullus, Libi. I paraqiti Abdyl Hamitit një promemorje ku, pasi përshkruante gjendjen e rëndë të brendshme e të jashtme të Perandorisë, korrupsionin, arbitraritetin e keqadministrimin që zotëronte në aparatin shtetëror qëndror e lokal dhe mungesën e të drejtave njerëzore e politike për gjithë shtetasit, parashtronte programin e tij të reformave. Ai propozonte që të zbatoheshin me ngut reforma radikale, të cilat duhet të ishin të pergjithshme, t'u siguronin shtetasve të drejta në qeverisjen e vendit, lirinë e mendimit e të veprimit. Në promemorje kërkohej që të rivendosej e të vihej menjëherë në jetë kushtetuta e vitit 1876, së cilës duhej t'i bëheshin ndryshime e përmirësime që t'u përshtateshin gjendjes së Perandorisë Osmane në fundin e shek. XIX dhe lëvizjeve kombetare te popujve; këto ndryshime e përmirësime do të miratoheshin nga asambleja kushtetuese, që do të thirrej posaçërisht për këtë qëllim. Ismail Qemali mendonte që në vend të regjimit absolutist të sulltanëve osmanë të vendosej një monarki kushtetuese parlamentare, e ngjashme me atë të disa vendeve të Evropes. Mehmed Said Pasha, ish-kryeministër i Turqisë, shkruante në kujtimet e tij (më 1912) se, bashkë me promemorjen, Ismail Qemali i paraqiti sulltanit edhe projektin e një kushtetute, të cilën ai (Said Pasha) e quante si më të përshtatshme për vendosjen e një regjimi parlamentar në Perandorinë Osmane. Miratimi i një kushtëtute të tillë do t'u hapte rrugën reformave decetralizuese, me zbatimin e të cilave pushteti lokal do të kalonte në duart e vendasve dhe të përfaqësuesve të të gjithë popujve të Perandorise.

Ismail Kadare Biografia....

Lindi me:	28 janar 1936
Lindi në:	Gjirokastër
Kombësia:	Shqipëtar
Profesioni:	Shkrimtar
Zhanri:	Poet, Novelist, Romancier, Eseist

Ismail Kadare është një nga shkrimtarët më gjenialë bashkëkohorë, disa herë i nominuar për çmimin "Nobel" në letërsi. Ai shquhet për novela, romane, por ka botuar edhe vëllime me poezi dhe sprova. Nisi të shkruajë kur ishte ende i ri dhe veprat e tij janë përkthyer në mbi tridhjetë gjuhë të botës. Në vitin 1996 Kadare u bë anëtar për jetë i Akademisë së Shkencave Morale dhe Politike në Francë. Në vitin 1992 u vlerësua me Prix Mondial Cino Del Duca; në 2005 fitoi Man booker International Prize dhe në vitin 2009 mori çmimin Prince of Asturias për Artet. Ai e ka ndarë jetën e tij mes Francës dhe Shqipërisë, dhe është martuar me shkrimtaren e njohur të skicave dhe tregimeve për fëmijë, Helena Kadare. Nga viti 2015, me pëlqimin e autorit, fondacioni Mapo filloi të ndajë çmimin "Kadare" për letërsi.

Biografia Redakto

”. Tregohet se në moshën 12 vjeçare Kadareja është arrestuar nga regjimi i sapo vendosur komunist me akuzën “falsifikues monedhashhajni te per te ”.j^[1][2]

Më 1958 mbaroi degën e Gjuhës e të Letërsisë në Universitetin e Tiranës. Më pas studioi në Moskë, për dy vite, në Institutin e Letërsisë Botërore "Maksim Gorki" nga viti 1958 në vitin 1960. Detyrohet t'i braktisë studimet për shkak të ashpërsimit të marrëdhënieve mes Shqipërisë dhe BS ^[3]. Kthehet në Shqipëri dhe më pas punon ne gazetën “Drita”, e me pas drejton revistën “Les letres albanaises”.

Largimi në vitin 1990Redakto

Në vjeshtën e viti 1990 Ismail Kadare vendosi të largohet nga Shqipëria dhe të qëndrojë në Paris. Shkrimtari në atë kohë e përligji këtë largim me “mungesën e ndryshimeve demokratike”. Autoritetet e diktaturës komuniste e dënuan largimin e Ismail Kadaresë, por krijimtaria e tij nuk u ndalua.

Nga viti 1990 e më pas vepra e tij bëhet shprehja më e fuqishme e vlerave gjuhësore dhe artistike të shqipes letrare, brenda dhe jashtë vendit. Letërsia e Ismail Kadaresë pas vitit 1990 bart të njëjtat tipare thelbësore të asaj të mëparshme: frymën etnografike dhe shpërfaqjen e identitetit shqiptar. Duke shtuar lirinë e autorit për të trajtuar tema që më parë nuk mund të trajtoheshin lirshëm

Albania language

Geographical location

The Albanian language (shqip) is spoken by over six million people in the southwestern Balkans, primarily in the Republic of Albania and in the neighbouring countries which once formed part of the Yugoslav federation (Kosova, Macedonia, Montenegro and Serbia). In Albania itself, the language is spoken by the entire population of 3,087,159 inhabitants (census of April 2001), including some bilingual ethnic minorities. In Kosova, where there are as yet no reliable population statistics, Albanian is spoken by almost the entire population of about two million individuals, including some bilingual minorities: Bosniaks, Turks, Croats and Roma. Ethnic Serbs in Kosova (now about five percent of the population) have traditionally refused to learn or speak Albanian, but attitudes may change once traditional hostilities and ethnic tensions subside.The Republic of Macedonia is estimated to have at least half a million Albanian speakers, equaling about twenty-five percent of the total population of the republic, although there are no reliable statistics. The Albanian population is to be found in and around Skopje (Alb. Shkup), where it constitutes a substantial minority, Kumanova (Maced. Kumanovo) and, in particular, in western Macedonia from Tetova (Maced. Tetovo), Gostivar and Dibra (Maced. Debar) down to Struga, where it forms the majority.A minority of about 50,000 Albanian speakers is also to be found in Montenegro, mostly along the Albanian border (Ulqin-Ulcinj, Tuz and Gucia/Gusinje). There are also at least 70,000 to 100,000 Albanian speakers scattered throughout southern Serbia, primarily in the Presheva Valley near the borders of Macedonia and Kosova.To the south of Albania, in Greece, there are traditional settlements of Çamërian dialect speakers, in particular around Parga and Igoumenitsa in Epirus. Despite border changes and deportations to Albania, the Albanian population here may be as high as 100,000, although they are highly assimilated. In central Greece, the Albanian language, known in Albanian as Arbërisht and in Greek as Arvanitika, languishes in about 320 villages, primarily those of Boeotia (especially around Levadhia), southern Euboea, Attica, Corinth and northern Andros. These speakers are the descendants of large-scale Albanian emigration to Greece during the late Middle Ages. No official statistics exist as to their numbers. This exceptionally archaic form of Albanian is dying out rapidly.In southern Italy, there is a small but well-established Albanian-speaking minority, the so-called Arbëresh, or Italo-Albanians. These are the descendants of refugees who fled Albania after the death of Scanderbeg in 1468. As a linguistic group, the Arbëresh now consist of about 90,000 speakers, most of whom live in the mountain villages of Cosenza in Calabria and in the vicinity of Palermo in Sicily. The Arbëresh speak an archaic dialect of Albanian, which differs substantially from the Albanian now spoken in the Balkans, to the extent that communication is difficult if Arbëresh speakers are not familiar with standard literary Albanian.Traditional Albanian settlements can be encountered sporadically elsewhere in the Balkans: in Arbanasi, a suburb of Zadar on the Dalmatian coast of Croatia; in some villages in the Sandjak in Serbia and in the Bulgarian-Greek-Turkish border region, notably in the Bulgarian village of Mandrica. A few Albanian speakers are also to be found in the Ukraine, notably in villages in the regions of Melitopol’ and Odessa.Little remains of the once extensive colonies of Albanians scattered throughout the Ottoman Empire. The Albanian minority in Egypt has now dissipated, though Albanian communities still exist in large numbers in Turkey (Istanbul, Bursa and elsewhere) and to an extent in Syria, notably in Damascus.Since the late 1980s in Kosova and since the opening of Albania in 1990-1991, there has been a substantial emigration of Albanian speakers from their traditional areas of settlement to other countries, in particular to Greece and Italy. There are also large numbers of Albanian emigrants to be found in western Europe (esp. Germany, Switzerland, Scandinavia and London) and in North America (New York, Boston, Detroit, Toronto).

Origin and development of Albanian

Albanian is a language of the extensive Indo-European family and is thus related to a certain degree to almost all other languages of Europe. The Indo-European character of the language was first recognized in 1854 by the German linguist Franz Bopp (1791-1867). At the same time, Albanian shows no particularly close historical affinity to any other language or language group within the Indo-European family, i.e. it forms a language group of its own.Despite Albania’s geographical proximity to Greece, linguistic contacts with ancient Greek seem to have been sporadic. Roman trading settlements on the Illyrian coast and Albania’s absorption into the Roman Empire, however, left noticeable traces in the language. Borrowings from Latin, which took place over a period of several centuries, were so massive as to threaten the very structure of the language. Cultural contacts with the Slavs (Bulgarians and Serbs), Turks and Italians have also left substantial strata of vocabulary in Albanian.Not only in its vocabulary, but also in its morphology and syntax, Albanian shows many traits in common with other Balkan languages, due both to extinct substrata languages (Illyrian, Thracian, Dacian) and to centuries of parallel development. Among these traits are: a postpositive definite article; the fusion of the genitive and dative case endings; the formation of the numbers 11-19 by “one on ten”; the absence of a grammatical infinitive; and the formation of the future tense with the verb “to want.”Whether or not Albanian is a direct successor of the language of the ancient Illyrians, as is broadly assumed nowadays, is difficult to determine since very few records of the Illyrian language have been preserved.

Synchronic description of Albanian

The Albanian language is divided into two basic dialect groups: Gheg in the north of the country and Tosk in the south. The Shkumbin River in central Albania, flowing past Elbasan into the Adriatic, forms the approximate boundary between the two dialect regions. Here, in a zone ten to twenty kilometers wide, intermediate dialects are also found.The Gheg dialect group, characterized by the presence of nasal vowels, by the retention of the older n for Tosk r (e.g., venë “wine” for Tosk verë; Shqypnia “Albania” for Tosk Shqipëria) and by several distinct morphological features, can be further classified into a northwestern (Shkodra and surrounding region), a northeastern (northeastern Albania and Kosova), a central (between the Ishëm and Mat Rivers and eastwards into Macedonia, including Dibra and Tetova) and a southern (Durrës, Tirana) Gheg dialect.The Tosk dialect group is in general more homogenous, though it can be subdivided into a northern (from Fier to Vlora on the coast and all of inland southern Albania north of the Vjosa River), a Labërian or Lab (south of the Vjosa to Saranda), and a Çamërian or Çam (the southern tip of Albania and into Greece) dialect.The modern literary language (gjuha letrare), agreed upon at the Orthography Congress of 20 to 25 November 1972, is a combination of the two dialect groups, though based about eighty percent on Tosk. It is now a widely accepted standard both in Albania and elsewhere, though there have been increasing tendencies in recent years to revive literary Gheg.In its structure, Albanian is a synthetic language similar to most other Indo-European languages. Nouns are marked for gender, number, case and also have definite and indefinite forms. The vast majority of nouns are masculine or feminine, though there are rare examples of neuter nouns, which now function increasingly as masculine in the singular and feminine in the plural. As to number, nouns appear in the singular and plural, as in most other European languages. There are approximately 100 plural formations, including suffixes, umlauts, final consonant changes, and combinations thereof.The nominal system distinguishes five cases: nominative, genitive, dative, accusative and ablative. The genitive and dative endings are always the same. Attributive genitives are in addition linked to the nouns that they qualify by a complicated system of connective particles: i, e, të and së, often reflecting the ending of the preceding word, e.g., bulevardi i qytetit “the city boulevard,” bukuria e bulevardit të qytetit “the beauty of the city boulevard.” The definite and indefinite forms of the noun are shown by the presence or absence of a postpositive definite article. The noun declension thus shows two sets of endings: definite and indefinite. Most adjectives follow the noun either directly or are preceded by a connective particle, e.g., djali nervoz “the irritable boy,” djali i vogël “the little boy.”The Albanian verb system has the following categories: three persons, two numbers, ten tenses, two voices and six moods. Unusual among the moods is the admirative, which is used to express astonishment on the part of the speaker, e.g. bie shi “it’s raining,” rënka shi “why, it’s raining!”